Çaresizlik Nedir? Ekşi Sözlük’ten Günümüze, Psikolojiden Hayata
Herkesin hayatında bir an gelir; ne kadar çabalarsak çabalayalım, hiçbir şey değişmez. O an, belki de çaresizliğin ta kendisidir. Ama bu sadece bir anlık his midir, yoksa kalıcı bir durum mu? Gelin, “çaresizlik” kavramını derinlemesine inceleyelim.
Çaresizlik: Tanım ve Köken
“Çaresizlik”, bir durumu değiştirme gücümüzün olmadığını düşündüğümüzde hissettiğimiz bir duygudur. Psikolojide ise bu durum, “öğrenilmiş çaresizlik” olarak adlandırılır. Bu kavram, 1960’lı yıllarda psikolog Martin Seligman tarafından yapılan deneylerle literatüre kazandırılmıştır. Deneyde, köpeklere kaçamayacakları elektrik şokları verilmiş ve bu köpekler, şoklardan kaçma şansı bulduklarında bile harekete geçmemişlerdir. Çünkü daha önceki deneyimlerinde, ne yaparlarsa yapsınlar şoklardan kaçamayacaklarını öğrenmişlerdir ([tzv.org.tr][1]).
Günümüzde Çaresizlik
Günümüzde, çaresizlik hissi farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır:
Eğitim: Bir öğrenci, sürekli başarısızlık yaşadığında, bu durumun değişmeyeceğini düşünerek çaba göstermemeye başlayabilir.
İş Hayatı: Bir çalışan, sürekli olumsuz geri bildirimler aldığında, işine olan motivasyonu düşebilir.
Kişisel İlişkiler: Bir birey, sürekli ihmal edildiğinde, ilişkilerdeki değersizliğini hissedebilir.
Bu durumlar, bireylerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Çaresizlik ve Toplum
Toplumda, çaresizlik hissi bireylerin sosyal hayata katılımını azaltabilir. İnsanlar, değişim için çaba göstermediklerinde, toplumsal sorunlar daha da derinleşebilir. Bu nedenle, toplum olarak bireylerin güçlendirilmesi önemlidir.
Çaresizlikle Başa Çıkma Yolları
Çaresizlik hissiyle başa çıkmak için şu adımlar önerilebilir:
Olumlu Düşünme: Olumsuz düşünceleri fark edip, yerine olumlu düşünceler koymak.
Küçük Hedefler Belirleme: Başarı hissi yaratacak küçük ve ulaşılabilir hedefler koymak.
Destek Arama: Aile, arkadaş veya profesyonel destek almak.
Kişisel Gelişim: Yeni beceriler öğrenmek ve kendini geliştirmek.
Sonuç
Çaresizlik, geçici bir durumdur ve doğru adımlarla aşılabilir. Önemli olan, bu duyguyu fark etmek ve değişim için çaba göstermektir. Unutmayın, her karanlık tünelin bir ışığı vardır.
[1]: https://tzv.org.tr/psikoloji/martin-seligman-ogrenilmis-caresizlik-deneyi/?utm_source=chatgpt.com “Martin Seligman: Öğrenilmiş Çaresizlik Deneyi | Türkiye Zeka Vakfı”