Proaktif Önlem Ne Demektir? Hayatın İçinden Komik Bir Anlatım
İzmir’de yaşayan bir genç olarak, hayatımın her anında biraz spontane, biraz da planlı olmayı tercih ederim. Ama asıl mesele şu: Benim gibi insanlar, her zaman o “anlık” reflekslerle değil, bazen “proaktif” olarak hareket etmeyi de öğreniyorlar. Evet, işte karşınızda, proaktif bir insanın ne demek olduğunu anlatan, hem düşündüren hem güldüren bir yazı! Başlığa aldanıp hemen sıkıcı bir şeyler beklemeyin; ben size hem proaktif önlemin ne demek olduğunu anlatacak hem de bunun ne kadar “gündelik hayat”la bağlantılı olduğunu göstereceğim.
Proaktif Önlem: Hangi Filmden Çıkmış Bir Kavram?
Proaktif önlem ne demektir, diye sorarsanız… Hani bazen kelimeler birbirine karışır ya, “proaktif” dediğimiz şey aslında geleceğe yönelik bir plan yapmaktır. Ama tabii biraz daha önce davranarak, sorun ortaya çıkmadan önce çözüm üretmektir. Yani, basit bir ifadeyle, “Bir şeyin kötü gitmesini beklemeden, ona karşı önceden önlem alırsan, işte bu bir proaktif önlemdir.” Ama biraz daha ciddiye alırsak, bilimsel bir tanım da şöyle yapılabilir: Sorunlar meydana gelmeden önce hareket ederek, olası olumsuz durumları engellemeye çalışmak.
Hadi, bunu kafanızda netleştirelim. Bunu, hayatın içinden bir örnekle daha net anlatalım:
Bir Kahve Faciası: Proaktif Olmanın Önemi
Geçenlerde bir arkadaşım, Ceyda, bana geldi ve “Bu sabah kahve içmedim, yani nasıl diyeyim, ruh halim yoktu,” dedi. Ben de ona, “Proaktif olsan, sabah kahvenin zenginliğine müdahale etmezdin,” dedim. Neyse ki Ceyda esprimi fark etti, ama bir yandan da “Ne demek istiyorsun, şimdi?” diye sordu.
İşte burası önemli: Proaktif olmanın basit bir örneği, sabah uyandığınızda “Bugün kesin çok sıkılırım” diye düşünmek ve kahve hazırlamak, günü kurtarır. Yani, kahve içmeden önce sıkılmanın yaratacağı kötü ruh haline engel olmak… İyi bir proaktif önlem değil mi? Tabii, bunu kimse Ceyda’ya söylemeyecek çünkü o zaten kahvesiz güne başlamayı seviyor. Ama bana göre, “Kahve yoksa, o gün hayal kırıklığı var!” diye düşünmek, proaktif olmak işte.
Proaktif Önlemle İlgili Günlük Hayat Senaryoları
Proaktif önlem almak, genellikle yaşamın “tam zamanında” değil, “zamanından önce” yapılan hamlelerle ilgilidir. Ama herkesin bildiği gibi, insan bazen zor durumda kalmayı da seviyor. Yani, 20 dakikada hazırlık yapmaya çalışan birini düşünün. Bazen insan, hazırlık yaparken daha önce “proaktif” olmak yerine, sadece “bir şey olacaksa olsun!” demeyi tercih ediyor. Ama sonra bakıyorsunuz, o kişi günün sonunda 4 saat uyumuş, kahve içmemiş ve derslere yetişememiş… İşte bu, proaktif olmamanın sonucu!
Bu arada, bir gün bir arkadaşım beni aradı ve “Günlük hedeflerini hiç yapmıyor musun? Zamanında ders çalışmak falan?” dedi. Ben de dedim ki: “Aman, bazı şeyleri günün ortasında hatırlamak daha eğlenceli olmuyor mu?” Yani, “proaktif olmanın” anlamını biraz eğlenceli bir şekilde vurgulamak istedim. Gerçekten de, her zaman önden hazırlık yapmayı sevmem ama işin sonunda zaman zaman pişmanlıkla baş başa kalırım.
Proaktif Olmanın Kendisinden Tarkan’a Bir Repliği Gibi
Bazı konularda ise proaktif olmak, insanı tamamen rahatlatabilir. Mesela geçenlerde bir arkadaşım, “Sen de Tarkan gibisin” dedi. Şaşırdım, “Niye?” dedim. O da “Her zaman hazırlıklı ve pozitif bakıyorsun!” dedi. “Aaa, bu iyiymiş” diye düşündüm. Bu tip bir bakış açısıyla hayatıma bakmak, beni aslında bir bakıma daha proaktif hale getiriyor. Yani, her zaman her şeye “ay, her şey yolunda” demek, aslında bir proaktif önlem gibi.
Hayat bu kadar karmaşıkken, küçük şeylere dikkat etmek bile önemli. Ama tabii, bazen de her şeyin “belirsizlik” olduğunu fark ettiğinizde, “Proaktif olmanın ne anlamı var?” diye sorgulamanın çok normal olduğunu düşünüyorum. Sonuçta, bu da bir çeşit yaşam felsefesi oluyor: Zamanında hareket et, ama eğlenceli bir şekilde!
Sonuç: Proaktif Olmak, Aksiyona Geçmek
Proaktif önlem almak, günün sonunda aslında sadece akıllıca bir düşünce biçimi değil, bir yaşam tarzı. Hani o “Ben bunu hallederim” dedikten sonra çanta hazırlamak, kahve almak, bir sorunu önden çözmek… Hepsi aslında birer proaktif adım. Ama hepimiz biliyoruz ki, bazen plan yapmadığınız anlar da hayatın en güzel anı olabiliyor. Bu yüzden, proaktif önlemler almak önemlidir ama bazen de hayatı olduğu gibi yaşamak, spontane bir şekilde anı yakalamak gerekir.
Proaktif olmak, gerçek anlamda hayatta kontrolü ele almanın bir yoludur. Ama hayat, kontrol edilemeyecek kadar güzel bir kaos olabilir. Ne dersiniz, biraz spontane kalsak?